“Susmayanlar: Filistin İçin Şiirler” başlıklı milletlerarası şiir programı Rami Kütüphanesi’nde gerçekleştirildi.
Kütüphaneden yapılan açıklamaya nazaran, şair, akademisyen ve araştırmacıların bir ortaya geldiği buluşmada, insanlık onurunun şiir yoluyla müdafaa edilmesinin imkanları tartışıldı.
Fabrik Kitap ve Ruhsatsız Mecmua’nın ortak teşebbüsüyle hazırlanan aktiflikte, konuşmalar, şiir okumaları, çok lisanlı katkılar ve edebiyat temelli tartışmalarla hudutlar ötesi vicdan lisanı olarak şiir ele alındı.
Şair ve yayıncı Kadir Zirve ile şair ve editör Zülal Sema’nın yönettiği program, şiirin kozmik vicdanla kurduğu derin bağı görünür kılarak, Filistin’e yönelen sistematik şiddeti sadece edebi değil, tıpkı vakitte etik, tarihi ve politik bir düzlemde tartışmaya açtı.
“Şiir yalnızca hissin değil, direncin de dilidir”
Şair, akademisyen ve insan hakları savunucusu Hasan Bozdaş, açılış konuşmasında şiirin bir sanat formunun ötesinde etik ve felsefi duruş olduğuna dikkati çekerek, “Şiir yalnızca hissin değil, direncin de lisanıdır.” dedi.
Bozdaş, konuşmasında Hannah Arendt’in “kötülüğün sıradanlığı” kavramına atıf yaparak, şiirin bu sıradanlaşmış şiddete karşı ferdi ve kolektif hafızayı canlı tutan ahlaki bir araç olduğunu belirterek, “Şair sadece yazmaz, şahit olur. Şiirin politik olması bir tercih değil bir zorunluluktur.” sözünü kullandı.
Etkinliğin “Uluslararası Tanıklıklar: Şiir, Medya ve İdeolojinin Kesişiminde Filistin” başlıklı Zülal Sema’nın yönettiği birinci oturumuna Toronto Üniversitesi Eğitim İdeolojisi Profesörü John P. Portelli, görüntü konferans ile Kanada’dan katıldı.
Filistin sorununun bir “pedagojik yıkım alanı” olduğunu lisana getiren Portelli, eğitimin şiirle başladığını, şiirin susturulduğu yerde öğrenmenin de biteceğini kaydetti.
Meselenin sadece bir çatışma değil, bir hafıza silme teşebbüsü olduğunu vurgulayan Portelli, “Filistin’de çocuklar kitaplardan değil, bombalardan öğreniyor.” tabirini kullandı.
Paul Salvatori de şiirin sessizliğe karşı kolektif etik itiraz biçimi olduğunu, Filistin konusunda milletlerarası medyanın sistemli suskunluğuna karşı şiirin ahlaki bir yük taşıdığını belirterek, “Gazetecilik sustuğunda, şiir konuşur.” dedi.
Prof. Dr. İbrahim Hakan Karataş ise konuşmasında şiirin politik ve tarihi direniş formunu, Mahmud Derviş ve Nazım Hikmet örnekleriyle ele aldı.
Karataş, şiirin sadece ulus devletleri değil, vaktin kendisini de aşabildiğini zira şiirin kelamın devlete direndiği tek yasal alan olduğunu, şiirin “devletsiz adaletin dili” olduğunu söyledi.
“Sayısal datalar acıyı ölçemez. Şiir, sessizliği kırar”
Etkinliğin Kadir Zirve’nin yönettiği “Şiirin Tanıklığı ve Direnci” başlıklı ikinci oturumunda şiirin etik sorumluluk alanı olarak örgütlenmesi tartışmaya açıldı.
M. Hüseyin Özer, şiirin direniş biçimi olarak taşıdığı hafızayı Kudüs üzerinden değerlendirdiği konuşmasında, Kudüs’ün vaktin kesintiye uğradığı bir nokta olduğunu, şiirin bu kesintiye müdahale ettiğini, tarihin ve insanlığın yine inşasını mümkün kıldığını belirtti.
Rıdvan Ardıç, şiirin algoritmalara direnen bir şuur formu sunduğunu vurgulayarak, “Sayısal bilgiler acıyı ölçemez. Şiir, sessizliği kırar,” değerlendirmesini yaptı.
Zeynep Karaca, bayan şairlerin Filistin konusundaki hassaslığını ele aldığı konuşmasında şiirin bayan lisanında sırf bir anlatı değil birebir vakitte bir adalet daveti olduğunu tabir etti.
Video kaydıyla aktifliğe katılan Eray Sarıçam ise şiirin dijital ortamda evrenselleşmesine ve hudut tanımayan niteliğine değinerek, “Mesafe, şiir için bir mani değil yankının yeridir.” formunda konuştu.
Etkinliğin şiir okumaları kısmında, şairler “Susmayanlar: Filistin İçin Şiirler???????” antolojisinde yer alan şiirlerini iştirakçilerle paylaştı.
Etkinliğin kapanış konuşmasında Kadir Zirve, bu programın sanat etkinliğinden çok etik sorumluluk beyanı olduğunu belirterek, “Filistin bizim için bir coğrafya değil direnişin lisanıyla kurulan ortak bir şuurdur.” diye konuştu.
Şair ve yayın yönetmeni M. Burak Çelik, aktifliğin sonunda programa katkı sunan herkese teşekkürlerini ileterek, aktifliğe katılan şairlere ikram takdim etti.
Etkinlik, iştirakçi, izleyici ve tüm davetlilerin yer aldığı toplu bir hatıra fotoğrafı ile sona erdi.
Kaynak: Son Dakika
